Müzik; insanların toplumsal yaşantılarından siyasal örgütlenmelerine, mistik kabullerinden yerel örf, adet ve geleneklerine bağlı olarak birçok biçimde şekillenmekte ve toplumun gündelik yaşantısını farklı bağlamlarda ifade etmektedir. Örneklendirmek gerekirse; herhangi bir coğrafyaya ait sözel ya da çalgısal müzik ürünlerinin; o coğrafyada yaşayan insanların toplumsal özelliklerini, geleneklerini, düşünce ve yaklaşımlarını, çarpıcı bir biçimde yansıttığı savunulabilir. Ayrıca sanatsal açıdan da müzik, insanların, en basit duygularından en derin duygularına kadar coşkularını, sevinçlerini, mutluluklarını, acılarını ifade etmeye yarayan önemli bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Tarihsel süreçte müziğin bir araç olarak kullanımına ilişkin olarak; insanoğlunun ibadet, din ve büyü, eğlence, dinlence, eğitim, sağlık ve tedavi gibi sahaları ön plâna çıkardığı görülmektedir. Bu ve benzeri alanlarda müziğin kullanımı gün geçtikçe yaygınlaşmış ve müzik, alternatifi olmayan etkili bir araç hâline gelmiştir. Eski çağlarda insanoğlu müziği güç kazanma, doğum, ölüm, evlenme, savaşa eşlik etme ve başarı kazanma gibi amaçlarla da kullanmıştır. Bunun yanı sıra müzikle olağanüstü güçlerden korunmaya dair bir inanç, özellikle Şamanizm referanslarında sıkça görülmektedir. 

Günümüzde birey ve toplum hayatı düşünüldüğünde ise müzik, özellikle sanatsal yönü ile baş gösteren ve kültürel miras olma, kültürel kimliğin yansıtıcısı olma gibi özellikleriyle de en önemli alanlardan birisi olarak sosyal bilimler disiplinleri içerisinde incelenebilecek bir kavramdır. Bu bağlamda yeryüzünde her toplumun kendine ait bir geleneksel müziği olduğu göz önünde bulundurulduğunda, müziğin zengin çeşitliliğe sahip bir alan olduğu ortaya çıkmaktadır. Müziğin çok yönlü yapısı ile bireyler ve toplumlar açısından farklı yönleriyle ele alınabilen bir niteliğe de sahip olduğu vurgulanmalıdır. Müziğin işlevleri denildiğinde ise bireysel, toplumsal, kültürel ve ekonomik açıdan yapılan değerlendirmeler akla gelmekle birlikte, bireye ve topluma yansıyan beğeni kültürü içerikleri de ele alınabilmektedir. Birey ve toplum ekseninde müziğin estetik yönü; üzerine konuşulup, tartışılabilecek geniş bir çalışma alanına sahiptir. 

İnsan ve müzik, geçmişte olduğu gibi günümüzde de birey ve toplum yaşamında üzerinde önemle durulan başlıca konular, kavramlar ve olgular arasında yer almaktadır. Bu kavramların farklı disiplinler bağlamında incelenmesi, üretilen anlamları çeşitli kılmaktadır. Müziğin kültürel aktarım boyutunda incelenmesi, gelenek ve süreklilik anlamında önemli bir dayanak noktası oluşturur. Yine farklı bir disiplinle entegre edilecek olursa, müziğin politik açıdan da bir çok anlamı bünyesinde barındıracak bir yapıya sahip olduğu rahatlıkla görülebilir.
Sosyal açıdan ise özellikle geleneksel müzik kültürünü içine alan yapılarda, müziğin bir kimlik ve aidiyet göstergesi konumunda olduğu söylenebilir. Göstergebilim bakımından incelendiğinde ise insanın ve toplumun müzikle ilişkisi, bir alıcı-mesaj-kanal ilişkisini andırır ve anlam üretimine yönelik olarak icra pratisyenlerini dinleyicileri ile birlikte performans alanına sokar. Bu yaklaşımda müzik ve performans, iletişimsel bir dinamik olarak konumlandırılmaktadır. 

O halde bir ses kümesi olarak müzik, insan için ne ifade eder sorusu cevaplanmak istenirse, ilk hareket noktası olarak şarkı sözlerinin olduğu akla gelir. Müzik, kelimelerin desteği olmadan da insanların hayatı ve tecrübelerine ilişkin neler anlatabilir ya da anlatabilir mi? Bu sorulara cevap vermek, insanın müzik duyumu sırasında edindiği kavramsal çerçevelerin ve yaşantıların ölçülmesi ile belki mümkün olabilir. Müzikal anlamın üretilmesinde önemli bir etken, belki de kültürel tecrübelerle oluşan toplumsal/bireysel hafıza olabilir. Dolayısıyla müziği anlamlandırırken insan, hangi bağlamda düşünürse, o bağlamda öne çıkan kodlarla hareket etmektedir ve gerek simgesel, gerekse estetik olarak ortaya çıkacak duygusal/düşünsel anlamları çeşitlendirebilmektedir.