Dünyada iletişimden daha etkili bir kavram olabilir mi?
Yeni doğan bir bebeğin acıktığını anlatabilmesinin en iyi yolu ağlamasıdır herhâlde. Bu durum onun tek bildiği iletişim türüdür. İletişim doğumla başlayıp ölümle sona eren bir olgudur. Sosyal bir varlık olan insan tek başına hayatını sürdüremez. Diğer insanlarla bir araya gelme zorunluluğu bulunmaktadır. Temel ihtiyaçlarını karşılayan insan, sosyal ihtiyaçlarını karşılamak için iletişime başvurur.
İletişim, insan hayatını anlamlandıran bir süreçtir. Bu iletişim süreci yıllar içerisinde değişime uğramıştır. İlk insanlar bazı seslerle anlaşırken günümüzde ise emojilerle anlaşmaya kadar gelişti. Bu doğal değişimin dışında bazı zorunlu değişimler de olmuştur. Mesela Sanayi Devrimi…Sanayi Devrimi iletişim ve kültürü değiştiren faktörlerden biridir. İletişimle Sanayi Devrimi’nin ne ilgisi var diye düşünülebilir. Bu devrim öncesi el emeği ürünler küçük atölyelerde üretilip insanlarla buluşturulurdu. Ancak sanayi devrimi sonrasında bu ürünler çok daha kısa süre içerisinde makineler tarafından üretilmeye başlandı. Bu durum şehirlerde iş alanları oluşmasına sebebiyet verdi. Farklı coğrafya ve kültürden birçok insan, kent merkezlerine göç etmek zorunda kaldı. Genelde köy ve kasaba gibi yerlerde yaşayan, belli saatler içerisinde çalışma alışkanlığı olmayan yani mesai alışkanlığı olmayan, samimi ilişkilerin daha fazla olduğu bir yapıdan kent yaşamına geçiş süreci ortaya çıktı. Ancak kent, köyden farklıydı. Nüfusu, insan ilişkileri, ekonomik şartları ve kültürü alışılan durumun çok ötesindeydi. Zaman içerisinde kent insanının birbirine benzemesiyle bu farklılıklar asgari düzeye inerek ortadan kalktı. Bunun sonucunda “kent kültürü” kavramı ortaya çıkmıştır. Yani ilişkilerin daha resmi olduğu, aynı apartman dairesinde oturup kimsenin birbirini tanımadığı, insanlara karşı güvenin az olduğu ve daha çok ekonomik şartların ön plana çıktığı bir kültür. Sanayi devrimi, iletişimdeki bu yapısal değişimin en önemli sebebi olarak düşünülebilir.
Sanayi Devrimi’yle büyük değişime uğrayan iletişim kavramı asıl değişimi kitle iletişimin ortaya çıkışıyla görmüştür. Kitle iletişimi, mesajların bir kaynak tarafından büyük kitlelere iletilmesi şeklinde gerçekleşir. Gazete, radyo, televizyon, sinema, internet gibi geleneksel medya araçlarının yanı sıra sosyal medya araçlarıyla bu durum gerçekleştirilir. Bu durum insanların dünyanın farklı yerlerindeki olaylar hakkında bilgi edinebilmesini sağlamıştır. Hatta gelişen teknolojiyle beraber günümüzde farklı kültür ve ülkedeki insanlarla anlık iletişim kurabiliyoruz. Merak ettiğimiz herhangi bir şeyle ilgili bilgiye anında ulaşabiliyoruz. Hatta dünyanın öbür ucundaki bir mağazadan alışveriş yapabiliyoruz. Marshall McLuhan bu durumu “küresel köy” kavramıyla açıklamıştır. Dünyanın global bir köy haline dönüştüğünü ifade etmiştir. Yani dünyadaki bütün insanların birbirleriyle rahatlıkla iletişim kurabildiği, kültürlerin tanınması ve benzeşmesinin kolaylaştığı bir yapıyı ifade etmektedir. Ancak bu durum kültür kavramında değişime sebep olmaktadır. Kültür, bir toplumu diğer toplumlardan ayıran en önemli özelliklerden biridir. Kitle iletişimin artmasıyla beraber kültürler arasındaki farklılıklar zaman içerisinde azalmaya başladığı ifade edilebilir. Özellikle genç neslin bu durumdan en fazla etkilendiği görülmektedir. Hatta kuşaklar arasında kültürel farklılaşma oluşmaya başlamıştır.
Kültürel öğelerin önemini kaybetmesi sonucundan “popüler kültür” kavramı ortaya çıkmıştır. Bu kavram, günümüz insanının büyük kısmını etkileyen ve şekillendiren bir unsurdur. Zamanın ve çağın kültürü olarak ifade edilebilir. Çok kısa zaman içerisinde de değişebilir. Popüler kültür özellikle moda kavramıyla ortaya çıkmaktadır. Moda sayesinde insanların hızlı tüketim alışkanlığı oluşturuluyor. Modaya göre bu yıl içerisinde alınan bir ceketin iki yıl sonrasında giyilmesi pek uygun olmaz. Çünkü rengi o senenin renklerinden olmaması sizi rüküş yapabilir. Özellikle gençleri çok hızlı şekilde etkileyebilir. Toplumun sorunlarına yüzeysel bakmak, tüketim çılgınlığı oluşturmak ve milli kültür kavramından gitgide uzaklaşmayı mümkün kılmaktadır. Özellikle kitle iletişim araçlarından yayımlanan dizi, film ve reklamlar ile sosyal medya araçlarından takip edilen popüler kişiler bu durumu hızlandırmaktadır. Sonuç olarak kitle iletişimi ve popüler kültür arasındaki ilişki oldukça yakındır ve birbirlerini sürekli olarak etkilerler. Bu ilişki, günümüz toplumunun kültürel ve sosyal dinamiklerinin anlaşılmasında önemli bir rol oynar.
